Hołe Dźwiniacz Dolny

Ekomuzeum „Hołe” w Dźwiniaczu Dolnym

Co to jest Ekomuzeum
Ekomuzeum to sieć rozproszonych w terenie obiektów, które tworzą "żywą" kolekcję, obrazującą wartości przyrodnicze i kulturowe regionu oraz dorobek jego mieszkańców. Jego celem jest zachowanie i eksponowanie lokalnych tradycji i forom gospodarowania, charakterystycznego rzemiosła czy sposobu życia poprzez prezentacje, warsztaty, czy pokazy dla turystów, organizowane przez mieszkańców regionu. Ekomuzeum to sieć obiektów, które dzięki wspólnej promocji, stanowią całościowy produkt turystyczny.

Skąd nazwa „Hołe” ???
Hołe – gołe, to stara nazwa lokalna terenu (jak: Powiśle czy Łazienki) – miejsca, gdzie rozpoczyna się szlak Ekomuzeum.
Pierwsza, robocza nazwa występująca w projekcie: ,,Z okruchów tworzymy historię”, była zbyt długa jak na nazwę szlaku.

Występujące na trasie atrakcje

Rezerwat cisów ,,Cisy w Serednicy” - Dźwiniacz Dolny
Ścieżka Edukacyjno przyrodnicza - Dźwiniacz Dolny
Pomnik przyrody 200 letnia lipa - Dźwiniacz Dolny
Festyn „Święto chleba” - Dźwiniacz Dolny
Cerkwisko i cmentarz greckokatolicki - Dźwiniacz Dolny
Fortyfikacje ziemne z XVII wieku - Dźwiniacz Dolny
Pamiątkowe słupy graniczne – PRL i ZSRR Dźwiniacz Dolny
Kapliczka przydrożna z początku XX wieku Łodyna
Cerkiew obecnie kościół rzymsko katolicki z 1862 r. - Łodyna
Chyża bojkowska - Łodyna
Kopalnia ropy naftowej - Łodyna
Cerkiew obecnie kościół rzymsko katolicki z 1922 r. - Leszczowate
Rezerwat ,,Cisy w Serednicy”
Cis pospolity (Taxsus baccata)
Rezerwat "Cisy w Serednicy" położony jest na terenie wsi Wola Romanowa w gminie Ustrzyki Dolne. Utworzony został w 2002 r. a powierzchnia rezerwatu wynosi 14,48 ha i w całości położony jest na obszarze Parku Krajobrazowego Gór Słonnych. Grunty leśne, wchodzące w skład rezerwatu, zarządzane są przez Nadleśnictwo Brzegi Dolne. Głównym przedmiotem ochrony jest naturalne stanowisko cisa pospolitego w ilości ponad 380 sztuk, w tym licznych form piennych. Jest to jedno z najbogatszych stanowisk cisa w Bieszczadach i sąsiednim Beskidzie Niskim. Największy z nich osiągnął 46 cm pierśnicy oraz 10 m wysokości i liczy około 200 lat.
Oprócz cisów w rezerwacie występują także inne gatunki roślin objęte ochroną ścisłą jak: bluszcz pospolity, gnieźnik leśny, lilia złotogłów, omieg górski, parzydło leśne, podkolan biały, pokrzyk wilcza-jagoda, wawrzynek wilcze łyko, widłak wroniec, zanokcica skalna, oraz gatunki objęte ochroną częściową jak: goryczka trojeściowa, kalina koralowa, kopytnik pospolity, paprotka zwyczajna, pierwiosnek wyniosły, przytulia wonna.

Ścieżka Edukacyjno przyrodnicza Dźwiniacz Dolny
Ścieżka dydaktyczno-przyrodnicza ,,Ostrym Działem do Rezerwatu cisów – ,,Cisy w Serednicy” i składa się z 7 przystanków;
1. Stanowisko storczyka – gatunku objętego ścisłą ochroną;
2. Stanowisko olchy kosej – gatunek pod ścisłą ochroną i rzadki na tym terenie;
3. Punkt widokowy;
4. Stanowisko buczyny karpackiej;
5. Uprawa leśna – faza juwenilna i młodnik;
6. Rezerwat cisów ,,Cisy w Serednicy”;
7. Leśna przystań

Pomnik przyrody (200 letnia lipa) Dźwiniacz Dolny
Lipa drobnolistna /Talia cordata/
Mająca obwód 356 cm, i ponad 16 metrów wysokości.
Uznana za pomnik przyrody Uchwałą Nr LIII/387/2001 Rady Miejskiej w Ustrzykach Dolnych z dnia 28 grudnia 2001 r.

Festyn „Święto chleba” Dźwiniacz Dolny
Nawiązując do tradycji, domowego wypieku chleba, gospodarz gospodarstwa agroturystycznego ,,U Flika” organizuje corocznie w miesiącu sierpniu, jedyną taką imprezę w województwie podkarpackim, gdzie w sposób tradycyjny, według dawnej receptury, na liściach chrzanu i kapusty, piecze się chleb w specjalnie zbudowanym do tego celu piecu, opalanym drewnem.

Cerkwisko i cmentarz greckokatolicki Dźwiniacz Dolny

Miejsce po nieistniejącej, greckokatolickiej cerkwi filialnej, p.w. Św. Paraskewy. W maju 1946 roku po wysiedleniu mieszkańców wioski zabytkowa budowla pozostała opuszczona. Po 1951 roku budowla została rozebrana.

W roku 2001 grupa studentów z Akademii Sztuk Pięknych z Krakowa, przebywająca na Plenerze malarskim w Dźwniniaczu, narysowała szkic cerkwi – odtworzony z pamięci byłych mieszkańców Dźwiniacza Dolnego.

Fortyfikacje ziemne z XVII w. Dźwiniacz Dolny
Po dworze Kmitów zachowały się tylko wały obronne i resztki fosy z XVI wieku, oraz dziury w ziemi po piwnicach. Na miejscu rozpoznano narysy głównej siedziby i 4 budynków gospodarczych. Obiekt posiadał fortyfikacje ziemne w kształcie czworoboku oraz z trzech stron fosę. Od strony południowej fosę zastąpił strumyk, także o nazwie Dźwiniacz (przypuszczalnie umocnienia powstały za czasów Ossolińskich). Całość zajmuje powierzchnię 75 x 140 m.

Słupy graniczne Dźwiniacz Dolny
Na Konferencji Jałtańskiej 4 - 11 lutego 1945 roku ustanowiono w tym miejscu granicę pomiędzy Polską Rzeczpospolitą Ludową a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich. Dnia 12 maja 1946 roku wszystkich mieszkańców wsi Dźwiniacz Dolny w liczbie około 760 osób wysiedlono.

Kapliczka przydrożna Łodyna
Murowana kaplica wzniesiona na przełomie XIX - XX wieku, posadowiona na rzucie ośmioboku. Zewnątrz, w narożnikach półkolumny z główkami aniołów na kapitelach. Dach kopulasty z latarnią, pokryty blachą.

Cerkiew obecnie kościół rzymsko katolicki z 1862 r. Łodyna
Drewniana greckokatolicka cerkiew filialna, p.w. św. Michała Archanioła zbudowana, w 1862 r. Obok cerkwi stoi murowana dzwonnica parawanowa z reliefem św. Antoniego. Dzwon ufundowano w 1981 roku.

Chyża Bojkowska Łodyna
Chyża bojkowska, drewniana zagroda jednobudynkowa, półtora- lub dwutraktowa. Pod jednym dachem mieściły się w niej pomieszczenia mieszkalne, gospodarcze i inwentarskie. Strych pełnił rolę stodoły.

Kopalnia ropy naftowej Łodyna
Siedziba kopalni Łodyna – Brzegi, znajdują się tutaj kiwony, kieraty i zbiorniki do magazynowania ropy naftowej, oraz gazoliniarnia. Ropę pozyskiwano tu już od 1540 r. i stosowano m.in. w medycynie tradycyjnej. Źródła podają, że kopalnia w Łodynie powstała w 1860 r. Właścicielem jej był sir John Richard Eaton. W 1866 r. istniało tu 18 studni, z tego 4 produkcyjne, i pozyskiwano po 1 i 1/2 garnca surowej ropy dziennie, którą wywożono do rafinerii w Chyrowie.
W okresie międzywojennym nastąpiła rozbudowa kopalni przez Firmę Polmin. Eksploatacja trwa do czasów obecnych.

Cerkiew obecnie kościół rzymsko katolicki z 1922 r. Leszczowate
Cerkiew greckokatolicka p.w. św. Paraskewy z 1922 r. We wnętrzu zachowały się fragmenty ikonostasu z końca XVIII wieku, ikony oraz carskie i diakońskie wrota z I połowy XIX wieku. Wewnątrz podziwiać można oryginalną, zachowaną w doskonałym stanie polichromię z roku 1937. Obok budowli stoi drewniana szkieletowa dzwonnica z 1717 roku, z której pobrzmiewa dzwon z XVI wieku.
W pobliżu zabytku zachował się grób właściciela wsi z II połowy XIX wieku, Edmunda z Krainki Kraińskiego, literata i weterana powstania listopadowego.
Przy drodze głównej, na wprost cerkwi stoi Krzyż Pańszczyźniany
.: „dofinansowano ze środków Programu „Działaj Lokalnie V” Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności realizowanego przez Akademię Rozwoju Filantropii w Polsce oraz z Funduszu Grupy Partnerskiej „Zielone Bieszczady” przy Fundacji Bieszczadzkiej Partnerstwo dla Środowiska (utworzonego ze środków: (1) Gmin: Baligród, Czarna, Cisna, Lesko, Lutowiska, Olszanica, Ustrzyki Dolne; (2) Funduszu Partnerstwa w ramach programu „Grupy Partnerskie jako mechanizm finansowania inicjatyw obywatelskich na rzecz zrównoważonego rozwoju” finansowanego ze środków Fundacji im. Stefana Batorego i trust for Civil Society In Central and Estern Europe oraz (3) prywatnych sponsorów)”. :.