Trzy kultury

Witamy w Ekomuzeum ""Trzy Kultury" w Lutowiskach http://trzykultury.org/ Cele i specyfikacja ekomuzeum Celem Ekomuzeum jest aktywna ochrona i wykorzystanie dziedzictwa historyczno-przyrodniczego do tworzenia miejsc pracy w oparciu o kompleksowy produkt ekoturystyczny i produkty lokalne; integracja i zaangażowanie mieszkańców, lokalnych instytucji i firm w działania na rzecz zrównoważonego rozwoju miejscowości i jej okolic; wzbogacenie oferty edukacyjnej dla dzieci, młodzieży oraz osób dorosłych a także zachęcenie mieszkańców i przyjezdnych do wnikliwszego poznania i poszanowania innych niż własna kultur, tradycji i religii. Inicjatywa realizowana jest na obszarze i w okolicach miejscowości Lutowiska – siedziby gminy bieszczadzkiej: jednej z największych obszarowo w Polsce, najsłabiej zaludnionej, zalesionej w ponad 90% i w całości należącej do Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery „Karpaty Wschodnie”. Na jej terenie znajduje się siedziba i większa część Bieszczadzkiego Parku Narodowego, jednak z racji na zdecydowanie partnerski charakter przedsięwzięcie powiązane jest z wieloma podobnymi działaniami w całych Bieszczadach, a także przygranicznymi obszarami Słowacji i Ukrainy. Na specyfikę Ekomuzeum wskazuje już sama jego nazwa i logo. Elementem wyróżniającym je spośród innych inicjatyw jest wielokulturowość, a dokładniej trójkulturowość. Nazwa Trzy Kultury odnosi się do czasów sprzed II wojny światowej, kiedy Lutowiska zamieszkiwane były przez żyjących zgodnie Żydów, Ukraińców i Polaków. Wydarzenia historyczne bezpowrotnie tę harmonię zniszczyły. Najpierw eksterminacja Żydów podczas okupacji hitlerowskiej, później działalność UPA oraz akcja „Wisła” po wojnie i wysiedlenie ludności ukraińskiej sprawiły, że rdzenna społeczność Lutowisk przestała istnieć, zniszczona została również większość obiektów kultury materialnej. Z trzech świątyń pozostał kościół rzymskokatolicki, ruiny synagogi i cerkwisko (zachowały się jedynie dzwony cerkiewne), pozostały 3 cmentarze. Troistość czy też potrójność można zresztą zauważyć także w trójwymiarowej przestrzeni Ekomuzeum. Lutowiska otoczone są przez jedne z najpiękniejszych w Bieszczadach panoramy 3 pasm górskich: Połonin, Otrytu i Ostrego. Przez miejscowość przepływają 3 potoki (Filówka, Lutowiska i Smolniczek).Wyróżnikiem gminy jest też trójstyk granic: Polski, Słowacji i Ukrainy. Ekomuzeum łączy ponadto w całość trójki elementów uznawane powszechnie za odrębne: przeszłość, teraźniejszość i przyszłość oraz naturę, człowieka i świat duchowy.

Historyczne początki Lutowisk sięgają roku 1580. Przez wieki żyli tu zgodnie Ukraińcy, Żydzi i Polacy, tworząc bogatą, wielokulturową społeczność. Tragiczne wydarzenia II wojny światowej i lat bezpośrednio po niej następujących spowodowały, że tamten świat bezpowrotnie przestał istnieć. Idea Ekomuzeum „Trzech Kultur" bogato czerpie z dziedzictwa kulturowego nieistniejącej już dziś społeczności. Korzysta także z unikalnych zasobów przyrodniczych tego regionu. Oba te elementy stanowią podstawę do aktywnego włączenia się zamieszkujących dzisiaj te tereny ludzi w budowanie społecznych form ochrony tych dóbr, a także rozwoju ekonomicznego i edukacyjnego. Ekomuzeum „Trzy Kultury" to 13-kilometrowa ścieżka historyczno-przyrodnicza, na której można odwiedzić m.in. kirkut, ruiny synagogi, starą szkołę żydowską, cerkwisko i cmentarz greckokatolicki, stare bojkowskie chaty-chyże, neogotycki kościół św. Stanisława Biskupa, starą szkołę polską oraz kilka punktów widokowych, z których można obejrzeć miejsca, gdzie kręcono zdjęcia do filmu „Pan Wołodyjowski". W Ośrodku Informacyjo-Edukacyjnym Bieszczadzkiego Parku Narodowego można zapoznać się z ekspozycja prezentującą przyrodę Bieszczadów, a w Bieszczadzkim Centrum Promocji i Certyfikacji Produktu Lokalnego poznać lokalne rękodzieło, prace plastyczne twórców mieszkających w okolicy, kupić lokalne produkty spożywcze. Każdego roku w lipcu odbywają się w Lutowiskach: „Targi Końskie" - festyn promocyjny nawiązujący tradycjami do największych w przedwojennej Europie Środkowej targów bydła. Zwiedzający Ekomuzeum mogą wziąć udział w kilku warsztatach rękodzielniczych: hafciarskich, koralikarskich, bibułkarskich i koronczarskich, lub skorzystać z bogatej oferty aktywnego spędzenie czasu (wędkowanie, jada konna). Po trasach tego plenerowego muzeum oprowadzają przeszkoleni specjalnie w tym celu przewodnicy, mieszkańcy Lutowisk. 1. Informacja bezpośrednia o kompleksowej ofercie turystyczno-edukacyjnej Ekomuzeum: Gminne Centrum Informacji w Lutowiskach (przy Urzędzie Gminy w Lutowiskach) : Marcin Stański: gci@lutowiska.pl tel. (0 13) 461 03 13 fax. (0 13) 461 02 34 607863640 Agnieszka Magda-Pyzocha: gama63@wp.pl tel. (0 13) 461 00 25 fax. ( 0 13) 461 00 25 (w. 19) 695419119 2. Informacja o produktach lokalnych: Bieszczadzkie Centrum Promocji i Certyfikacji Produktu Lokalnego w Lutowiskach: www.bieszczady.pl/produkt tel. (013) 461 01 63